استفاده از هوش مصنوعی در سامانه‌های ویژن (Vision)

استفاده از هوش مصنوعی در سامانه‌های ویژن مورد استفاده در خطوط تولید باعث ایجاد تغییرات مهمی در پایداری و ثبات کارکرد آنها در مقابل تغییرات مؤلفه‌های محیطی و هم‌چنین خطوط تولید است. استفاده از هوش مصنوعی بهره‌مندی از سامانه‌های ویژن را بدون برنامه‌نویسی و صرف وقت و هزینه میسر ساخته و امکان استفاده از این سامانه‌ها را برای افراد با سطح دانش فنی مختلف فراهم می‌سازد. این امر باعث می‌گردد تا سامانه‌های ویژن مانند یک جعبه سیاه برای کاربران به نظر نیاید.

خانم Shirin Saleem، متخصص هوش مصنوعی شرکت Cognex، در خصوص مزایای استفاده از هوش مصنوعی توضیح می‌دهد:
استفاده از سامانه‌های ویژن به صورت کنونی خود و بدون استفاده از هوش مصنوعی و با تنظیم پارامترهای آن یا برنامه‌نویسی جای خود را در صنعت باز نموده است. از مزایای این سامانه‌ها پیش‌بینی خروجی سامانهٔ ویژن در مقابل تغییرات به‌وجود آمده در خطوط تولید بر اساس تنظیمات آن است. اما سامانه‌ها ویژن براساس هوش مصنوعی بر اساس قواعد دیگری کار می‌کنند. این فناوری براساس یادگیری و آموزش از طریق تصاویر برداشته‌شده و اطلاعات استخراج شده از آنها کار می‌کند و بر عکس سامانه‌های قدیمی نیازی به برنامه نویسی ندارد. از مهم‌ترین مزایای سامانه‌های ویژن بر اساس هوش مصنوعی می‌توان به قابلیت شمولیت آن اشاره نمود یعنی برعکس سامانه‌های فعلی که نیاز به تنظیمات مجدد دستگاه برای مقابله با تغییرات ایجاد شده را دارند در سامانه‌های ویژن بر اساس هوش مصنوعی این کار از طریق تطبیق خود بخودی سامانه با تغییرات به طرز جالبی انجام می‌شود. البته این مزیت، یک عیب دارد و آن غیر شفاف بودن این تطبیق است. به عبارت دیگر مدل‌های هوش مصنوعی بر اساس اصول جعبه سیاه کارمی‌کنند یعنی تصمیمات و تغییرات بر اساس عوامل مختلف پیچیده گرفته می‌شود که معمولا شفاف نیستند. این عدم شفافیت می‌تواند برای شرکت‌ها، که نیاز به عیب‌یابی دقیق و نیز علت آن‌ها رادارند، به عنوان یک مانع تلقی شود.
اعتماد به هوش مصنوعی
با توجه به مطالب گفته شده و مزایا و معایب هر دو نوع راه حل، خیلی از شرکت‌ها نسبت به استفاده از هوش مصنوعی نگرش منفی دارند. البته عوامل دیگری نیز مانند امنیت داده‌ها و حملات سایبری نیز در این نگرش دخیل هستند. خانم Saleem در ادامه توضیحات خود می‌افزاید که نگرانی در مورد حفاظت ازاطلاعات حساس یا فناوری به کار برده شده و برنامه نوشته شده در دنیای مجازی هنوز وجود دارد. حفاظت از اطلاعات و دانش فنی وظیفه مهم عرضه‌کنندگان هوش مصنوعی است. در شرکت Cognex برای این منظور هوش مصنوعی برای استفاده در سامانه‌های ویژن و رایانه‌ها مرتبط در محل نصب این تجهیزات قرار دارند و از این نظر امنیت داده‌ها خارج از دنیای مجازی قرار دارند و به همین دلیل بسیاری از دغدغه‌های امنیتی از بین می‌روند. بر طبق گفتهٔ خانم Saleem تضمین حفاظت از اطلاعات و دانش فنی در مورد همهٔ شرکت‌های عرضه‌کننده هوش مصنوعی صادق نیست و استقاده‌کنندگان (مشتریان) از هوش مصنوعی باید از قبل این مورد را پایش نمایند.
اگر تصمیم یک شرکت برای استفاده از هوش مصنوعی باشد، باید به آن نیز اعتماد کند و مشکلات احتمالی را حل و فصل نماید. شرکت Cognex در کنار مشتریان تازهٔ خود برنامه‌های آموزش بر اساس انواع مدل‌های هوش مصنوعی برای صنایع تولیدی را اجرا کرده و به مشتریان خود در نحوهٔ کار روان و بهره‌مندی حداکثر از امکانات هوش مصنوعی یاری می دهد. این دوره‌ها به مشتریان با دانش کم در مورد هوش مصنوعی کمک می‌کند تا اطلاعات خود را در مدل‌های هوش مصنوعی وارد نموده و به نحوه مطلوب از آن استفاده نمایند. هم‌چنین در شفاف سازی و آنالیز نحوهٔ تصمیمات هوش مصنوعی نیز در کنار مشتریان خود است. قابلیت‌هایی مانند نمایش عددی درصد پیش‌بینی اتفاقات در آینده، نمایش گرافیکی برای درک بهتر نتایج هوش مصنوعی و راه‌حل‌های Edge-Intelligence برای نظارت دائم بر کارائی سامانه، همگی دست به دست هم داده تا بهره‌وری بیشینه از هوش مصنوعی در طول زمان بدست آید. درک مزایای گفته‌شده از عوامل اصلی برای اعتماد به هوش مصنوعی در سامانه‌های ویژن است که باعث استفادهٔ حداکثری از امکانات سامانه‌های جدید است.
کیفیت اطلاعات مورد نیاز هوش مصنوعی مهم‌ترین عامل است
عدم اطمینان همواره برای طراحان سامانه‌های ویژن بر اساس هوش مصنوعی در اولین قدم برای عملی‌سازی آن وجود دارد. با توجه به این‌که هوش مصنوعی بر اساس آموزش و تطبیق خود بر اساس داده‌های کسب‌شده کار می‌کند همواره این سؤال برای طراحان مطرح است که چه اطلاعاتی برای تغییرات احتمالی خطوط تولید مانند تغییر شدت نور منبع روشنایی یا تغییرات در خطوط تولید می‌تواند کارکرد مدل هوش مصنوعی را مختل نماید. به همین دلیل شرکت‌ها (کاربران) باید اطلاعات دقیق عملی از خطوط تولید خود را جمع‌آوری نمایند تا اطمینان حاصل کنند که سامانه‌های ویژن بر اساس هوش مصنوعی برای مدت طولانی کارایی خود را حفظ خواهند نمود. این اطلاعات اولیه همواره و در طول زمان باید به‌روز شده تا هوش مصنوعی بتواند به تغییرات نامتعارف عکس‌المعل صحیح نشان دهد.
به عنوان مشکل می‌توان به مرحله یادگیری هوش مصنوعی و هم‌چنین بهینه‌سازی آن در بخش راه‌اندازی اشاره کرد. کمبود تصاویر دارای عیب از محصولات خطوط تولید، که وظیفهٔ نظارت بر آن‌ها بر عهده سامانهٔ ویژن است، را می‌توان نام برد. خانم Saleem‌ در توضیحات خود ادامه می‌دهد که که اکثر شرکت‌ها عنوان می‌کنند که از برخی عیوب محتمل در محصولات تولیدی تصویری نداشته یا بسیار کم دارند زیرا این اتفاق به ندرت ایجاد می‌شود. در این مواقع باید برای کمک به هوش مصنوعی تصاویر را به صورت مصنوعی به‌وجود آورد تا این نقص در مدل مورد نیاز هوش مصنوعی بر طرف گردد.
استفاده از هوش مصنوعی در صنعت و به‌خصوص در سامانه‌های ویژن را دیگر نمی‌توان انکار نمود و روند به سمت استفاده گسترده از این فناوری است.